Diyetisyen Durmuş Kaplan’dan Sağlıklı Beslenme Uyarısı: "Beslenme Krizine Karşı Dikkatli Olmalıyız"

Diyetisyen Durmuş Kaplan, son dönemde artan hayat pahalılığı ve beslenme alışkanlıkları konusunda önemli açıklamalarda bulundu. Kaplan, sağlıklı nesillerin yetişebilmesi için bireylerin tüm besin gruplarını ihtiyaçları kadar tüketmesinin zorunlu olduğunu belirtti. Ancak, mevcut ekonomik koşulların birçok kişinin bu gerekliliği yerine getirmesini zorlaştırdığını vurguladı.

Kaplan, "Sağlıklı nesiller için bireylerin bütün besin gruplarını ihtiyaçları kadar tüketebilmesi elzem. Ekonominin her kesimi etkilediği bir gerçek. Bazıları ejder meyveli smoothie ile beslenirken, bazılarının makarnayı bile almaya ekonomik gücünün yeterli olmamaya başladığını görüyoruz. Dünya Sağlık Örgütü’ nün (WHO) tanımına göre: Beslenme; büyüme, gelişme, yaşamın sürdürülebilmesi ve sağlığın korunabilmesi için besinlerin kullanılmasıdır. Besinlerin içeriğini oluşturan ve insanlar için gerekli 50’nin üzerinde besin öğesi bulunmaktadır. Bu besin ögeleri; su, karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler ve minerallerdir. Yetişkin bir insan vücudunda ortalama %59  su,%18 i protein,%18  yağ,%4,3 ü mineraller ve %0,7 karbonhidratlar vitaminler hormonlar gibi ögeler bulunmaktadır. Besin öğelerinin herhangi biri alınamadığında veya gereğinden az veya çok alındığında büyüme ve gelişme etkilenmekte dolayısıyla sağlık bozulmaktadır. Bu bozukluklar dolaylı olarak bireyin sosyal ve ekonomik yaşamını da etkilemektedir. Beslenmedeki amaç; vücudumuzun ihtiyaç duyduğu bütün besin ögelerini yeterli miktarda almaktır. Biz buna ‘’yeterli ve dengeli beslenme’’ diyoruz. Bugüne kadar bir çok hayvan türü ve insanlar üzerinde yapılan bilimsel çalışmalar gösteriyor ki yeterli ve dengeli beslenme; Yaşam süresi, sağlık harcamaları, çocuk ölüm hızı, boy ölçüsü, zekâ gelişimi, iş verimi gibi bir çok konularda önem taşımakta. Buna en güzel örnek Japonya’dır. Japonya’da 1900 yılında 12 yaş grubu çocukların boy ortalaması 134 cm, ülkede besin üretimi ve tüketimindeki artışla birlikte 1939 yılında 138 cm,1950 ye gelindiğinde aynı yaş grubunda savaş yıllarının etkisiyle 136 cm olarak tespit edilmiştir. Bir diğer örnekleri ise işçiler üzerinden çalışanlar üzerinden verecek olursak; daha az beslenebilen bir işçinin çalışma verimi yeterli beslenemediği için azalacak akabinde sağlığı bozulmaya devamındaysa sağlık harcaması artarak ülkenin milli gelir gideri için de olumsuz bir tablo ortaya çıkacaktır. Evet beslenme bireylerin gelişmesi için elzemdir. Sağlıklı nesillerin oluşabilmesi için bireylerin dengeli yeterli beslenmeleri şarttır.  Bir birey günlük ihtiyacının %60-65 arası karbonhidratlardan, yüzde 18-20 arası proteinlerden, yüzde 18-20 arası yağlardan ihtiyacını karşılamalıdır. Gelinen noktada; kişilerin günlük ihtiyacını karşıma konusunda problem yaşamakta olduklarını, minimum düzeylerde en alt seviyelerde maliyet hesabında dahi emekli bir vatandaşın, bir öğrencinin, sıradan bir vatandaşın günlük alması gereken besin öğelerini maalesef karşılayamıyor olduğuna üzülerek şahit oluyoruz. Şartlar bu haldeyken; bir DİYETİSYEN &ZİRAAT TEKNİKERİ olarak bu hayat pahalılığında nasıl dengeli sağlıklı beslenebiliriz örnek bir menü ile örnek bir maliyet hesabıyla yorumu sizlere bırakıyorum. Benim fikriyatıma gelince; bu zamanda diyetisyen olmak ekonomi bakanı olmaktan zor!  Kimseyi kırmak istemem ama bazıları çok yerken halk açlık sınırıyla uğraşıyorsa; çok yiyenlerin EKMEĞİYLE OYNAMANIN ZAMANI GELMİŞTİR," diyerek, beslenme krizine karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtti.                                                      ÖRNEK MENÜ          Sabah kahvaltısı  1 haşlanmış yumurta 2 kibrit kutusu kadar beyaz peynir 5-6 adet siyah zeytin veya 10 adet yeşil zeytin Domates-Salatalık-yeşillikler 4 ince dilim tam buğday veya kepekli ekmek 1 yemek kaşığı kadar reçel veya 1 tatlı kaşığı kadar bal Kuşluk 2 porsiyon meyve Öğle Zeytinyağlı barbunya Pirinç pilavı 1 pet bardağı yoğurt 1 kase salata İkindi 2 porsiyon meyve 1 su bardağı süt veya ayran veya 1 pet bardağı yoğurt veya kefir Akşam Haşlama tavuk 4 ince dilim ekmek 1 pet bardağı yoğurt 1 kase salata Gece 1 su bardağı süt veya ayran veya 1 pet bardağı yoğurt veya kefir Diyetimizin enerjisi = %57 karbonhidrat   %14 protein    %29 yağdan gelecek şekilde planlandı Sağlıklı beslenmek için; Haftada iki kez balık Haftada iki kez kırmızı et Haftada iki kez tavuk Haftada en az 2-3 kez yumurta Her gün sebze/meyve grubundan 2-5 porsiyon Her gün tahıl grubu Her gün süt veya yoğurt Haftada iki kez kuru baklagil grubu bir yiyecek yememiz gerekiyor. BU DOĞRULTUDA, GÜNLÜK KALORİ İHTİYACI 1800 KKAL OLAN BİR YETİŞKİNİN GÜNLÜK BESİN İHTİYAÇLARININ TÜMÜNÜ KARŞILAYAN ÖRNEK MENÜ YUKARIDA VERİLMİŞTİR. MENÜNÜN MALİYET HESABI : Zeytinyağlı Barbunya (1 porsiyon için) : Besin maddesi Gram Market Fiyatı Birim fiyatı Barbunya 90 110 TL (1000 gr) 9,9 TL Maydanoz 1,5 15 TL (100 gr) 0,22 TL Kuru Soğan 17,5 15 TL (1000 GR) 0,26 TL Yağ 10 51 TL (1 L) 0,51 TL Salça 3 53 TL (650 GR) 0,25 TL Tuz 2 7,25 TL (750 gr) 0,02  TL 1.TOPLAM MALİYET : 11.16 TL Pirinç Pilavı (1 porsiyon için) Besin maddesi Kullanılacak Miktar Market Fiyatı (Ağırlık) Market Fiyatı/Ağırlık x Kullanılacak Miktar Pirinç 90 67,5 TL (1000 gr) 6.075 TL Tereyağ 10 300 TL (1000 gr) 3 TL Tuz 2 7,25 TL(750 gr) 0,02  TL 2.TOPLAM MALİYET : 9,095 TL 3. Karışık Salata(1 porsiyon) Besin maddesi Tüketilen miktar Market Fiyatı Market Fiyatı/Ağırlık x Kullanılacak Miktar Salatalık(Bütün) 65 gr 44 TL (1000 gram) 2,86 TL Domates(Bütün) 65 gr 44  TL (1000 gram) 2,86 TL Marul 65 gr 29.90 TL (1 adet) 3,12 TL Yağ 10 51 TL (1 L ) 0,51 TL Limon 40gr (1/4 adet) 45 TL(6 adet      1,875 TL Tuz 1 7.25 TL(750 gr) 0,01  TL 3.TOPLAM MALİYET :  11.235 TL    3 PORSİYON İÇİN TOPLAM MALİYET : 33.705 TL 4.Haşlama Tavuk (1 porsiyon) Besin maddesi Gram Market Fiyatı Birim fiyatı Tavuk 200 82 TL (1kg)(bütün tavuk olarak) 16,4 TL Maydanoz 2 7,5 TL (100 gr) 0,15 TL Kuru Soğan 17,5 15 TL (1000 gr) 0,26 TL Patates 120 15TL (1000 gr) 1,8 TL Limon 50 gr (1/2 adet) 45 TL(6 adet)     3,75 TL Tuz 2 7,25 TL (750 gr) 0,02  TL 4.TOPLAM MALİYET :22.38 tl 5.Diğer Besin  Maddeleri İçin Günlük Toplam Tüketim Maliyeti Besin maddesi Tüketilen miktar Market Fiyatı Market Fiyatı/Ağırlık x Kullanılacak Miktar Ekmek 200 gr 10 TL (200 gram) 10 TL Yoğurt-süt grubu 600 gr 56 TL (1500 gram) 22,4 TL Beyaz Peynir 60 gr 85 TL(300 gr) 17 TL Yumurta 50 gr (1 adet) 105 TL(30 adet) 3 TL Zeytin 40 gr 75 TL (500 gr) 6 TL Reçel 20 25 TL (380 gr) 1,25 TL Meyve** 600 gr (4 porsiyon) 60 TL (1000 gr) 36 TL Domates 100 gr (1 adet) 44 TL (1000 gr) 4,4 TL Meyve** için mevsim meyvelerinin ortalama fiyatı alınmıştır. BESİN MADDELERİNİN YAPIMI İÇİN YAKIT MALİYETİ      Yakıt Türü Litre Fiyatı Günlük maliyeti Mutfak Tüpü 61.6 TL 4 TL 5.TOPLAM MALİYET : 104,35 TL GÜNLÜK KALORİ İHTİYACI 1800KKAL OLAN BİR YETİŞKİNİN GÜNLÜK BESİN İHTİYAÇLARININ TÜMÜNÜ KARŞILAYAN BİR BESLENME PROGRAMININ MALİYETİ TOPLAM     :     180,69TL 1 AYLIK MALİYETİ TOPLAM     :     180,69 TL x30 = 5.420,7 TL 1 kişinin 1 günlük ve aylık maliyetleri minumum şekilde bu düzeydeyken 4 kişilik bir aileyi düşünün,emekli bir çifti düşünün.Yerinde olmak ister miydiniz? Birde hepsini birden düşünen bir diyetisyen olur muydunuz? Ben işin içinden çıkmakta zorlanıyorum. Varın gerisini siz düşünün…